Θεραπεύοντας τη γη

Το κυκλαδικό τοπίο πάντα με συνάρπαζε. Τα αρώματα, τα χρώματα, οι ήχοι, οι φόρμες, το φως, κυρίως το φως. Το πνεύμα νιώθει ελεύθερο να περιπλανηθεί, ανεμπόδιστο, με τα φτερά του ανέμου, προς έναν ανοιχτό ορίζοντα. Η σκληράδα της πέτρας, οι αδρές γραμμές των γυμνών λόφων, το άρωμα του θυμαριού και της ρίγανης, τα κρυστάλλινα νερά, το βαθύ γαλάζιο του ουρανού, μαγικά, δραματικά, αξέχαστα.

Αλλά είναι πολύ αργά για να είμαστε απαισιόδοξοι. Ας πιάσουμε δουλειά για να θεραπεύσουμε τη γη, χρειάζεται τη βοήθειά μας επειγόντως. Μπορούμε να κάνουμε αρκετά πράγματα στον κήπο μας, με λίγα μέσα και χωρίς πολλή προσπάθεια. Και μάλιστα, μερικές φορές, αυτό που χρειάζεται είναι να ΜΗΝ αναλάβουμε κάποιες δράσεις που πάντοτε θεωρούσαμε ως θετικές για το περιβάλλον.

Ας επικεντρωθούμε, λοιπόν, στο τι μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε το έδαφος που έχει απομείνει, να το επαναφέρουμε στη ζωή και να δημιουργήσουμε όσο το δυνατό περισσότερο νέο έδαφος.

1. Σε κάθε περίπτωση κρατήστε το έδαφος καλυμμένο

Το έδαφος είναι ένα καταπληκτικό υλικό που βρίθει από ζωή: δισεκατομμύρια μορφές ζωής όλων των ειδών και των διαστάσεων το κατοικούν, βακτήρια, μικρόβια, μήκυτες, φυτά και ζώα, και αυτά είναι υπεύθυνα για τη διατήρηση όλης της χλωρίδας και κατ’ επέκταση της πανίδας στη στεριά. Όταν κάνουμε εδαφοκάλυψη παρέχουμε καταφύγιο σε όλους αυτούς τους ωφέλιμους οργανισμούς που εφοδιάζουν τη γη με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη των φυτών, ρυθμίζουμε τη θερμοκρασία κρατώντας το έδαφος δροσερότερο το καλοκαίρι και θερμότερο τον χειμώνα, εμποδίζουμε την εξάμτιση του νερού και αυξάνουμε τη δυνατότητα του εδάφους να αποθηκεύει νερό, αναστέλλουμε τη διάβρωση και την ερημοποίηση.
Μπορούμε να καλύψουμε το έδαφος με διάφορα οργανικά και μη υλικά καθώς και με κατάλληλη φύτευση.

Η εδαφοκάλυψη μπορεί να γίνει με υπολείμματα φυτών από κλαδέματα, χορτοκοπή, βοτάνισμα, από ξερά φύλλα, πριονίδι, άλλα υπολείμματα ξύλου, χαρτόκουτα, εφημερίδες, παλιά χαλιά και ρούχα, ακόμα και με πέτρες, και από αυτές έχουμε άφθονες στο κυκλαδίτικο τοπίο μας! Όσο πιο παχύ είαι το στρώμα της εδαφοκάλυψης τόσο το καλύτερο. Και όταν αυτό το στρώμα αποτελείται από οργανικά υλικά έχουμε το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι με την αποσύνθεσή τους εμπλουτίζουμε το έδαφος με νέα οργανική ύλη.

Η εδαφοκάλυψη μπορεί επίσης να γίνει και με φύτευση κατάλληλων φυτών που έρπουν αντί να αναπτύσσονται σε ύψος και τα οποία μπορούν να φυτεθούν κάτω από τους θάμνους και τα δέντρα χωρίς να αφήνουν ούτε ένα εκατοστό εδάφους ακάλυπτο.

2. Μετατρέψτε τα υπολείμματα της κουζίνας σας σε κομπόστ

Η δημιουργία κομπόστ είναι λίγο-πολύ σαν το μαγείρεμα, απλό και πρωτόγονο σαν το βράσιμο ενός αυγού ή περίτεχνο όπως η δημιουργία της πιο πολύπλοκης συνταγής γαλλικής κουζίνας που μπορείτε να φανταστείτε. Πάντως, το πιο σημαντικό είναι να το κάνετε. Εάν νομίζετε ότι δεν θέλετε να χάνετε τον χρόνο σας ανακατεύοντας βουνά από τροφές σε αποσύνθεση ή μετρώντας ΡΗ και θερμοκρασίες, ανοίξτε απλώς μία τρύπα στο χώμα του κήπου σας (σε κάποια απόσταση από τις ρίζες των φυτών σας), ρίξτε μέσα τα ωμά φυτικά υπολείμματα της κουζίνας σας και ξανακλείστε την. Αποφύγετε να ρίξετε υπολείμματα κρέατος ή γαλακτοκομικών γιατί υπάρχει περίπτωση να προσελκύσετε τρωκτικά ή τα αδέσποτα της γειτονιάς σας. Θα κάνουμε πιο εκτενή αναφορά στην κομποστοποίηση σε επόμενο άρθρο.

3. Φυτέψτε οποιοδήποτε φυτό και πιο πολύ δέντρα

Δύσκολα μπορούμε να υπερβάλλουμε για το πόσο σημαντικό είναι να φυτεύουμε όσο μπορούμε περισσότερο στη φύση. Το οξυγόνο και η τροφή είναι βεβαίως και προφανώς από τα πιο σημαντικά προϊόντα που μας δίνουν τα φυτά αλλά μας δίνουν πολύ περισσότερα από αυτά: τα φυτά παράγουν συνεχώς οργανική ύλη και έτσι εμπλουτίζουν το έδαφος, με τις ρίζες τους ανοίγουν, μαλακώνουν και αερίζουν τα σκληρά εδάφη κάνοντάς τα κατάλληλα για την ανάπτυξη πιο πολλών ειδών φυτών, ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του εδάφους, παρέχουν καταφύγιο σε άλλα φυτά και ζώα, λειτουργούν ως ανεμοθώρακες, βελτιώνουν τη δυνατότητα κατακράτησης νερού στο έδαφος κι έτσι αναχαιτίζουν την ταχεία απορροή και την επακόλουθη διάβρωση, εμπλουτίζουν το έδαφος με θρεπτικά συστατικά που δεσμεύουν στην ατμόσφαιρα, φέρνουν βροχή, κι άλλα κι άλλα, αυτός ο κατάλογος μπορεί να γίνει πολύ μεγάλος.

Φυτέψτε όσο μπορείτε περισσότερα δέντρα, φυτέψτε τα πριν την περίοδο των βροχών έτσι ώστε να χρειαστούν λιγότερο πότισμα για να πιάσουν. Όποτε φυτεύετε ένα φέντρο σκεφτείτε τα παιδιά αυτού του κόσμου: μπορεί να μην προλάβετε εσείς να δείτε το δέντρο που φυτέψατε στην πλήρη ανάπτυξή του αλλά χτίζετε ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά.

4. Σταματήστε να οργώνετε, να σβαρνίζετε, να φρεζάρετε το έδαφος

Όπως η έκθεση του εδάφους στον ήλιο και τον αέρα έτσι και η επεξεγασία του εδάφους με μηχανήματα εξοντώνει τεράστιους αριθμούς ωφέλιμων μικροοργανισμών και επίσης συμπιέζει και σκληραίνει το έδαφος. Το αποτέλεσμα είναι νεκρό χώμα, όπου τίποτα δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς τη χρήση χημικών λιπασμάτων, όπως επιβάλλει η συμβατική γεωργία. Στην εξέλιξη αυτής της διαδικασίας περιμένει η έρημος.

5. Επισκευάστε τις ξερολιθιές και τις πεζούλες στο χωράφι σας

Αυτές οι κατασκευές, που χρησιμοποιούνται στη Μεσόγειο εδώ και χιλιάδες χρόνια, συντελούν στην αναχαίτηση των ομβρίων υδάτων σε κεκλιμμένα εδάφη και βοηθούν αποτελεσματικά στην αποφυγή της διάβρωσης αφού το χώμα συγκεντρώνεται πίσω από τα λίθινα τειχία. Μπορείτε να ενισχύσετε τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας φυτεύοντας πίσω και μπροστά από τις ξερολιθιές.

Τα παραπάνω αποτελούν μόνο την αρχή μιας μεγάλης συζήτησης για την αποκατάσταση της γης. Εάν επιθυμείτε περισσότερες πληροφορίες, έχετε σχόλια ή ερωτήσεις, γράψτε μας, είμαστε στη διάθεσή σας!
Καλή δουλειά!